Endoskopi nedir?

Endoskopi; vücut içini görüntülemek için kullanılan tetkik yöntemlerinden biridir. Eskiden, endoskopi sadece yemek borusu, mide ve kolon bölümlerini görüntülemek için kullanılmaktaydı. Ancak günümüzde doktorlar kulak, burun, boğaz, kalp, idrar yolları ve karın hastalıkları tanısı için de endoskopi prosedürüne başvurmaktalar.

Eğer, yemek borusu ve mide incelenecekse, literatürde buna gastroskopi adı verilir. Gastroskopi sırasında yemek borusu, yemek borusuyla midenin birleştiği yer, mide, midenin çıkış kısmı ve onikiparmak barsağı incelenir. Eğer kalınbağırsak için yapılıyorsa bunun adı da kolonoskopidir.

Ucunda kamera olan 8-12 mm çapındaki kıvrılabilen bir alet yardımı ile üst gastrointestinal sistem denilen yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağının incelenmesine olanak veren endoskopik işleme endoskopi denir.

Endoskopi yemek borusu; mide ve oniki parmak bağırsağının rahatsızlıklarında; nedenin ortaya çıkarılması amacıyla yapılan oldukça etkin ve güvenilir bir yöntemdir. endoskopi teşhis amacıyla kullanıldığı gibi; mide kanamaları gibi durumlarda ve mide poliplerinin alınmasında tedavi amacıyla da kullanılabilmektedir. İşlem esnasında mide içerisinde herhangi bir tümöral oluşum izlenirse tanıyı kesinleştirmek amacıyla biyopsi alınmasına da olanak sağlar. 

Endoskopi niçin yapılır?

Yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağının sürekli ve rahatsız edici şikâyetlerinin nedenini araştırmak ve gerekli durumlarda biyopsi alınarak mikroskobik incelemenin ardından kesin tanının konulması amacıyla yapılır. Helicobakteri pilori denilen bakterinin midede varlığını araştırmak için parça alınmasına, mide poliplerinin alınmasına ve mide kanamalarında uygun durumlarda sklerotrapi yapılmasına olanak sağlar.

Endoskopi nasıl hazırlanılır?

Mide yanması için verilmiş olan ilaçların,işlemden iki hafta önce kesilmesi uygun olur,çünkü bunlar tanıda yardımcı olabilecek bazı görünümleri maskeleyebilirler.

Üst sindirim yolunun dayanıklılığını azaltarak, işlem sırasında kanama olasılığını arttıran kan sulandırıcı ve ağrı kesici ilaçların da işlemden iki hafta önce kesilmesi gerekir.

İşlemin 8 saat öncesinden başlanarak hiçbir şey yenilmemeli ve içilmemelidir.

Endoskopi hangi durumlarda yapılır?

1. Yemek Borusu ile ilgili problemler

• Yutma güçlüğü

• Katı ve sıvıları yutmada güçlük

• Ağrılı yutma

• Gıda maddelerinin yutulmasında takılma hissi

2. Mide ilgili problemler

• Tıbbi tedavi ile geçmeyen ekşime ve yanmalar

• Karnın üst kısmında şişkinlik, ağrı

• Tedaviye dirençli kansızlık

• Nedeni bilinmeyen ani ve hızlı kilo kayıpları

• Kahve telvesi şeklinde veya kırmızı kan kusma,

• Büyük abdest renginin katran renginde olması,

• Ağza acı su gelmesi,

• Nedeni bilinmeyen kusma

Endoskopinin yapılması zor mudur?

Endoskopi 40 yıldır özellikle sindirim sistemi incelemesinde kullanılmaktadır. Eskiye oranla çok hareketli, esnek, daha ince, görüntü kapasitesi yüksek cihazlar var. Endoskopinin başarısı ve hastanın endoskopiden rahatsızlık duymaması kimin yaptığına, nerede yapıldığına, nasıl yapıldığına ve deneyimli bir yardımcı ekibinin olup olmamasına göre değişir. Endoskopiyi bu konuda eğitim görmüş olanlar yani gastroenterologlar yapmalıdır. Eğer bir engel yoksa hastaya bir ön hazırlık olarak ilaç uygulanmalıdır. Öncelikle hastanın dil kökü ve küçük dil çevresi diş hekimlerinin de kullandığı bölgesel uyuşma yapan bir spreyle uyuşturulur. Bu bulantıyı ortadan kaldırır. Daha sonra da kol damarından rahatlatıcı ve hafif uyku yapıcı ilaçlar verilir. Endoskopi bu şekilde yapıldığı zaman çok rahat olur. Çoğu zaman hasta işlem bittikten sonra “Gerçekten gastroskopi yaptınız mı? Bitti mi?” diye sormaktadır. Ayrıca gerekirse endoskopi sonrası uyku giderici ilaçlar da uygulanır. İşlem bittikten sonra hasta bir iki saat sonra işinin başında olabiliyor. Ama o gün araba kullanmasını ve aşırı dikkat gerektiren işler yapmasını istemiyoruz. 

Endoskopinin yan etkileri

Endoskopide çoğunlukla herhangi bir sorun oluşmaz.Bazı hastalarda bir veya iki gün süren boğaz ağrısı hissedilebilir. Bilinci kaybettirmeyen sakinleştirici ilaç seçilmişse,birkaç süreyle yorgunluk veya uyku hali olabilir. Endoskopiden sonra,çok nadiren,solunum yolu enfeksiyonu görülebilir.

Çok düşük bir olasılıkla,inceleme borusu tarafından üst sindirim yolu yaralanabilir. Bu,kanama,infeksiyon ve nadiren delinmeye yol açabilir.

İşlemden sonraki 48 saat içerisinde (özellikle giderek ağırlaşan ve önceki mide yanmalarına benzemeyen) karın ağrısı, ateş, solunum güçlüğü, kusma ile ağızdan kan gelmesi durumlarında,acilen işlemi yapan endoskopi birimi uzmanına başvurulmalıdır.

Endoskopinin riskleri var mıdır?

Endoskopide görülen riskler çok nadirdir. Gastroskopi ve kolonoskopi işleminin, hem yapılan işleme hem de uygulanan anesteziye bağlı olarak belirli riskleri vardır. İşleme bağlı riskler %0,2 yi geçmeyen barsak delinmesi, kanama gibi riskleri içermektedir. Hastaya uygulanan anesteziklere bağlı riskler ise hastanın sahip olduğu yandaş hastalıklara göre değişmektedir. Bu yüzden her hastaya aynı oranda anestezik ilaç uygulanamamaktadır. Hastanın sahip olduğu yandaş hastalığa göre bazen endoskopi işlemi bile riskli bulunarak uygulanmamaktadır.

Uyku endoskopisi nedir?

Uyku apne hastalarında tıkanıklığa neden olan patolojinin lokalizasyonunu net olarak ortaya koymak asıl olarak uyku esnasındaki değişiklikleri göstermekle mümkündür.   Uyku apne fizyopatolojisinde nörolojik ve anatomik pek çok üst solunum yolu patolojilerinin birlikteliği nedeniyle, hastalığın etyolojisinde veya sonucu olarak karşımıza çıkan bu patolojilerin tespitinde uyku endoskopisi değerli bir tanı yöntemidir. Horlama ve apneye yol açan bölgenin direk olarak görüntülenmesine imkan tanıması,  yapılacak cerrahi müdahalenin planlanmasında cerraha önemli avantajlar sağlamaktadır.