Futbol oyun kuralları

Futbol 11'er kişilik iki takımla, kendine özgü kurallara göre oynanır. Bu sporda amaç topu el ve kol kullanmaksızın, ayakla oynayarak rakip kaleye sokmaktır. Gerektiğinde kafa ile ya da kurallara uygun olarak bedenin herhangi bir yeriyle topa vurulabilir. Futbolda her iki takımın da birer kalesi ve bu kaleyi koruyan kalecisi vardır. Oyuncular arasında yalnızca kaleci belirlenmiş bir alan içinde topu elle tutabilir.

Futbolda saha ölçüleri

Uluslararası maçlar için oyun alanının uzunluğu 100-110 metre, eni ise 64-75 metredir. Uzun kenarlara taç çizgileri, kısa kenarlara aut çizgileri adı verilir. Taç çizgilerini tam ortalarından birbirine birleştiren ve böylece futbol oynanan alam eşit iki parçaya bölen çizgiye de orta çizgi denir. Orta çizginin tam ortası merkez olmak üzere çizilen 9,15 metre yarıçapındaki çembere de orta yuvarlak ya da santra yuvarlağı adı verilir. Başlama vuruşları bu çemberin merkezinden yapılır. Karşılaşma başlamadan önce takımlar orta çizginin ayırdığı ve yarı alan denen bölümlerde yerlerini alırlar.

Her takımın kalesi kendi yarı alanındaki kaledir. Aut çizgisinin tam ortasında yer alan kalenin iki direğinin arası 7,32 metre, yüksekliği ise 2,44 metredir. Oyunda kullanılan topun da belirli kurallara göre yapılmış olması zorunludur. Çevresi 68-71 cm, ağırlığı ise 435-497 gr arasında olan futbol topu kolayca zıplayabilecek kadar şişirilmiş olmalıdır.

Futbolda oyuncular ve hakemler

Futbol karşılaşmalarında her takım genel olarak kendi simgesi olan renklerde forma giyerek sahaya çıkar. Elle topu tutma hakkına sahip kalecilerin ise öbür oyunculardan ayırt edilebilmeleri için farklı giyinmeleri gerekir.

Futbol maçlarında oyunun saptanan kurallara göre oynanmasını sağlamakla görevli üç hakem bulunur. Bunlardan biri orta, ikisi de yan hakemdir. Oyunu orta hakem yönetir ve oyun içinde hakemin verdiği karar kesindir. Taç çizgisi üzerinde görev yapan yan hakemler ise orta hakemin yardımcılarıdır. Yan hakemler topun oyun alanının dışına çıkışını, ofsaytları işaret etmenin yanı sıra faullerde, elle oynamalarda, golü belirlemede, oyuncu değişikliklerinde orta hakeme yardımcı olurlar. Her biri oyun alanının bir yarısından sorumlu olan yan hakemler orta hakemi uyarmak için ellerindeki küçük bayrakları kaldırırlar.

Futbol'la ilgili temel terimler ve kurallar

Futbol karşılaşmalarında 90 dakika olan oyun süresi 45'er dakikalık iki devreye bölünür. İki devre arasında 15 dakikalık dinlenme arası vardır. Oyun içinde çeşitli nedenlerin yol açtığı duraklamalar orta hakem tarafından oyun süresine eklenir.

Oyun alanında, kale önünde bulunan ve uzun kenarlanndan biri kale çizgisi olmak üzere 40,32 x 16,50 metre boyutlarındaki bölüme ceza alanı adı verilir. Kaleciler bu alan içinde topu elleriyle tutma hakkına sahiptirler. Gene bu alan içinde, kalenin hemen önünde yer alan ve 18,32 X 5,50 metre boyutlarıyla sınırlanmış alana da altı pas denir. Ceza alanı içinde rakip oyuncuya yapılan fauller ve elle oynamalar penaltı ile cezalandırılır. Penaltı, ceza alanı içinde kale çizgisinin ortasından 11 metre uzaklıktaki penaltı noktasından yapılır. Kaleci, top penaltıyı atan oyuncunun ayağından çıkmadan hareket edemez.

Hakem kuralları çiğneyen takımı cezalandırmak amacıyla serbest vuruş kârarı da verebilir. Serbest vuruşların atılması sırasında kuralları çiğnemiş olan takımın oyuncularının toptan en az 9,15 metre uzakta durmaları gerekir. Eğer bir oyuncu rakip oyuncuyu sakatlayacak ölçüde sert ve bilinçli faul yaparsa bu oyuncu orta hakem tarafından sarı ya da kırmızı kartla cezalandırılır. Sarı kart, benzeri hareketin tekrarlanmasında oyuncunun oyun dışı kalacağının uyarışıdır. Kırmızı kart ise oyuncunun oyun dışı kaldığını belirtir. Böylece kırmızı kart gören oyuncunun takımı eksik oyuncuyla maçı sürdürmek zorunda kalır.

Futbol oyununda bir başka ceza atışı da ofsayttır. Top hücuma geçen takımın oyuncusuna atıldığı sırada, o oyuncu ile kale arasında, kaleci dışında karşı takımdan en az bir oyuncu yoksa ofsayt kararı verilir. Ofsayt ancak karşı takımın, oyun alanı da denen yan alanı içinde gerçekleşir.

Maç sırasında topun savunma yapan takımın oyuncularından birine değmeden aut çizgisi dışına çıkmasına aut denir. Top oyuna altı pas içinde yapılan aut atışıyla sokulur. Topun, aut çizgisini savunan takımın oyuncusuna çarparak oyun alanı dışına çıkmasına ise korner adı verilir. Bu durumda hücum etmekte olan takım tarafından topun çıktığı bölümdeki köşeden kaleye korner ya da köşe atışı denen bir atış yapılır.

Topun oyun alanının dışına yanlardaki taç çizgisinden çıkmasına taç denir ve yan çizgi üzerinden taç atışıyla top oyuna sokulur. Elle yapılan taç atışını, topun dışarı çıkmasına neden olan oyuncunun rakibi olan takım kullanır. Taç ve korner atışlarından ofsayt doğmaz.