Anonim Halk Şiiri Nazım Biçimleri

Şiirler nazım birimlerine, kafiyeleniş şekillerine, vezinlerine ve mısra sayılarına göre nazım şekillerine; işledikleri konulara ve ilgili oldukları alanlara göre de nazım türlerine ayrılırlar.

1. Mani

• Sözlü/anonim edebiyat ürünlerindendir.

• Dört mısradan meydan gelir.

• Yedili hece ölçüsüyle söylenir.

• Sevgi, tabiat, övgü, yergi, evlât sevgisi, ayrılık, hasret ve aşk konularını işler.

• İlk iki mısra doldurmadır, konuya giriş için söylenir. Son iki mısrada ise asıl söylenmek istenen verilir.

• Maniler, düz mani ve ayaklı (cinaslı, kesik) mani olarak iki grupta incelenir. Cinaslı manilerde mısra sayısı dörtten fazla olabilir.

• Söyleyeni belli olmayan, genellikle 7'li hece ölçüsüne göre söylenen dörtlüklerdir.

• Doğu Anadolu'da mani yerine bayatı sözü de kullanılmaktadır.

• Uyak düzeni aaba şeklindedir.

2. Türkü

• Türkiye'nin sözlü geleneğinde, bir ezgi ile söylenen halk şiirinin her çeşidini göstermek için en çok kullanılan ad "türkü"dür. Özel durumlarda ya da ezginin, sözlerin çeşitlemesine göre ninni, ağıt, deyiş, hava adları da kullanılmaktadır.

• Çağdan çağa ve yöreden yöreye içerik ve şekil olarak değişiklikler gösterebilir.

• Aşk, doğa, güzellik, kahramanlık, sosyal konular türkülerin konusunu oluşturur.

• Türküler aynı zamanda aşık edebiyatı nazım şeklidir. Yani söyleyeni belli türküler de vardır.

• Kendine özgü bir ezgiyle söylenir.

• 8'li ve 11'li hece kalıbıyla söylenir.

• Bent ve kavuştak olmak üzere iki bölümden oluşur.

• Hecenin sekizli ve on birli ölçüleriyle yazılır.

• Türküler ezgilerine göre divan, usulsüz, bozlak, koşma, hoyrat, kayabaşı, Çukurova gibi çeşitlere ayrılır.

3. Ninni

• Anonim/sözlü ürünlerdendir.

• Türkü çeşitlerinden biridir.

• Çocuğun uyumasının sağlanması ya da ağlamasının durması için, sade bir dille ve hece ölçüsüne göre ezgili olarak söylenen türkülerdir.

• Söyleyeni belli olmayan bu ürünler dörtlüklerden ve nakarat bölümlerinden oluşur.